در مراسمي همزمان با هفته دولت با حضور خيام نكويي رييس سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي و جمعي از مديران وزارت جهاد كشاورزي و روساي موسسات تحقيقاتي در پژوهشگاه بيوتكنولوژي، از نانوكيت پيشرفته تشخيص آلودگي هاي نيترات و نيتريت محصولات كشاورزي و كيت تشخيص بصري، سريع و ارزان آمونياك حوضچه هاي پرورش ماهي رونمايي شد.



به گزارش پايگاه ايانا به نقل از روابط عمومي پژوهشگاه بيوتكنولوژي كشاورزي، سيدمجتبي خيام نكويي معاون وزير و رييس سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي در اين مراسم با گراميداشت ياد و خاطره شهيدان رجايي و باهنر، با بيان اين كه بسياري از وعده هاي دولت طي همين مدت نسبتا كوتاه محقق شده است، اظهار داشت: از ويژگي هاي مشترك دولت سيزدهم با دولت شهيد رجايي، اخلاص عمل است . بايد مردمي بودن دولت سيزدهم در همه بخش ها، ظهور و بروز داشته باشد كه البته براي مردمي بودن تحقيقات كشاورزي بايد از همه ظرفيت هاي بخش كشاورزي به نحو احسن استفاده كرد و راهبردهاي اين حوزه بايد متناسب با شاقول دولت باشد.

وي افزود: براي مردمي كردن تحقيقات كشاورزي بايد تمام ظرفيت هاي موجود تحقيقاتي را در اختيار حوزه هاي اجرايي قرار دهيم. تجربه موفق شوراي راهبردي تحقيقات در حوزه هايي مثل باغباني، شيلات، دامپزشكي و ... كه معاونين وزير در هر شاخه رياست آن را برعهده دارند، نشان مي دهد كه استفاده از تمام ظرفيت هاي موجود در هر بخش تخصصي كشاورزي تا چه حد در موفقيت آن موثر است.

معاون وزير جهاد كشاورزي با اشاره به توجه رئيس جمهور به بخش تحقيقات كشاورزي كرد و گفت: اين توجه ويژه كه نشان از اعتقاد و باور عميق رييس جمهور به بخش تحقيقات دارد، ظرفيت كم نظيري است كه مي تواند اتفاقات بزرگي را رقم بزند. امروز در مقطعي هستيم كه بايد تغيير اولويت ها را تشخيص داده و در يك بازه زماني ميان مدت و بلندمدت به اين اولويت ها پاسخ دهيم. راهبردهاي ما تغيير كرده و ريل گذاري جديدي در سازمان صورت گرفته كه بر اساس آن محبوب ترين فرد و موسسه، آن است كه دغدغه بيشتري براي حل مشكلات بخش هاي اجرايي داشته باشد.

به گفته وي، موسسات تحقيقاتي سازمان تات هم بايد متناسب با تغيير راهبرد سازمان، راهبرد خود را تغيير دهند.

خيام نكويي در ادامه از اعطاي برند سلامت تات به عنوان ضامن كيفيت محصولات كشاورزي از اواخر امسال خبر داد و گفت: اعطاي اين برند گامي در جهت مردمي كردن تحقيقات كشاورزي است.

وي خاطرنشان كرد: فناوري نانو هم با توجه به قابليت ها و ظرفيت هايي كه دارد كمك بسيار موثري به حل مشكلات مردم مي كند.

رييس سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي با بيان اين كه در حال حاضر بخش قابل توجهي از توليدات كشاورزي كشور تبديل به ضايعات مي شود، گفت: در دوره مديريت خود در پژوهشگاه (دهه 1380) تحقيقات هسته اي را هم راه اندازي كرديم كه بعدا منحل شد. درخواستم از رييس جديد پژوهشگاه اين است كه ارتباط با سازمان انرژي اتمي را مجددا پيگيري كند.

وي در ادامه با بيان اين كه يكي از رسالت هاي اصلي موسسات تحقيقاتي سازمان در سال جاري، راه اندازي 40 مزرعه الگويي نوآوري در كشور است، اظهار داشت: ماموريت اين مزارع رسوخ و ترويج دانش و فناوري در پهنه در اختيار مزرعه است .

خيام نكويي در پايان با ابراز خرسندي از تحول چشمگيري كه در يك سال اخير در وزارت جهاد كشاورزي در زمينه توجه به تحقيقات صورت گرفته ابراز اميدواري كرد كه روزي برسد كه سازمان تات به واسطه عملكردش مثل نگيني در كل كشور بدرخشد و مردم نيز حاصل اين درخشش را در سفره هاي خود ببينند.

ايران بايد يك درصد بازار جهاني محصولات نانو را به خود اختصاص دهد

رييس پژوهشگاه بيوتكنولوژي كشاورزي نيز در اين مراسم، طي سخناني با اشاره به توسعه روزافزون بازار جهاني محصولات نانوفناوري اظهار داشت: بازار جهاني نانو در حال حاضر بالغ بر 47 ميليارد دلار است كه با 34 درصد رشد سالانه تا سال 2026 به 70 ميليارد دلار مي رسد. تا سال 2030 سهم محصولات مرتبط با بخش كشاورزي از بازار جهاني محصولات نانو هم از 6 درصد كنوني به 20 درصد افزايش مي يابد.

صالحي جوزاني با بيان اين كه طبق سند گسترش كاربرد فناوري نانو در افق 1404، ايران بايد يك درصد بازار جهاني محصولات نانو را به خود اختصاص دهد، خاطرنشان كرد: در حال حاضر 330 شركت با 12 هزار ميليارد تومان گردش مالي كه نزديك به يك درصد بازار جهاني محصولات نانو است در كشور فعاليت دارند. در زمينه توليد علم هم، همين الان از رتبه پنجم پيش بيني شده در اين سند جلوتر و در رتبه چهارم هستيم و در زمينه ثبت اختراعات هم كه بايد به رتبه 15 برسيم در رتبه بيستم هستيم.

وي خاطرنشان كرد: سهم بخش كشاورزي از بازار نانو كشور تنها 300 ميليارد تومان است كه اگر بخواهيم 20 درصد بازار نانوي كشور را در اختيار بگيريم بايد سهم بخش كشاورزي را به 4 هزار ميليارد تومان افزايش دهيم.

رئيس پژوهشگاه بيوتكنولوژي كشاورزي تصريح كرد: بخش تحقيقات نانو تكنولوژي يكي از شش بخش تحقيقاتي پژوهشگاه است كه سال 87 راه اندازي و تير ماه 88 افتتاح شده است. اين بخش داراي 10 نفر نيرو شامل 7 نفر عضو هيئت علمي است كه حاصل تلاش هاي آنها 11 ثبت اختراع، 18 فناوري قابل تجاري سازي، 36 پروژه خاتمه يافته و 20 پروژه جاري است.

وي با اشاره به برنامه ساخت نانوحسگرها، نانو كودها، نانو سموم و پوشش دهي بذر اظهار داشت: پژوهشگاه بيوتكنولوژي كشاورزي همچنين به عنوان كارگزار و آزمايشگاه مرجع محصولات نانوفناوري در كشور فعال است.

صالحي جوزاني در پايان، لازمه تسريع تجاري سازي محصولات فناوري نانو در كشاورزي را ايجاد زنجيره ارزش عنوان و از توجه پژوهشگاه به اين مهم خبر داد.

كيت هاي پيشرفته تشخيص آلودگي هاي نيترات و نيتريت محصولات كشاورزي معرفي شد

عضو هيات علمي بخش تحقيقات نانوتكنولوژي پژوهشگاه بيوتكنولوژي كشاورزي و مخترع اين كيت هاي پيشرفته هم در توضيح دستاورد علمي خود در زمينه تشخيص آلودگي هاي نيترات و نيتريت محصولات كشاورزي گفت: نيتريت كه در واكنش با اسيدهاي آمينه به تركيبات سمي و سرطان زاي نيتروزآمين تبديل مي شود، با وجود مفيد بودن در سطوح كم در غلظت هاي بالا، اثرات بسيار نامطلوبي بر محيط زيست، سلامت انسان و ديگر موجودات زنده دارد. نيتريت به عنوان عامل بيماري متهموگلوبينميا در اطفال شناخته شده و دريافت غلظت بالاي نيتريت و نيترات در دوران بارداري احتمال بروز نقص عضو در نوزادان را افزايش مي دهد.

فروغ قاسمي ادامه داد: غلظت بالاي نيتريت و نيترات در دام ها باعث سقط جنين، كاهش توليد شير و مرگ دام و در منابع آبي منجر به پديده يوتريفيكاسيون و در پي آن مرگ آبزيان مي شود و از اين رو، كنترل دقيق، سريع و در محل نيتريت جهت نظارت بر سلامت توليدات كشاورزي و مواد غذايي بسيار مهم است.

وي با بيان اين كه نيتريت از نظر شيميايي ناپايدار بوده و لذا بايد از روشي استفاده كرد كه امكان تشخيص سريع و در محل آن را فراهم كند، گفت: روش هاي آزمايشگاهي با وجود حساسيت بالا به دليل گران بودن، زمانبر بودن و نياز به اپراتور آموزش ديده، چندان رضايت بخش نيستند. از طرف ديگر، حسگرهاي موجود براساس تغيير در شدت يك رنگ مي باشند كه تشخيص چشمي را دشوار مي سازد؛ بنابراين لازم است روش هاي ساده، كم هزينه، داراي حساسيت ذاتي بالا و با قابليت پاسخ سريع و با كاربري آسان گسترش يابند.

عضو هيات علمي پژوهشگاه بيوتكنولوژي كشاورزي با بيان اين كه روش هاي رنگ سنجي مبتني بر نانوذرات پلاسمونيك به ويژه نانوميله هاي طلا به دليل ويژگي هاي مطلوب شيميايي و نوري نسبت به روش هاي ديگر برتري دارند، خاطرنشان كرد: حسگر طراحي شده در اين اختراع بر اساس برهمكنش نانوحسگر پلاسموني و نيتريت عمل مي كند كه به صورت تغيير رنگ و طيف، تشخيص كيفي و كمي يون نيتريت را ميسر مي كند. در اين اختراع از نانوذرات طلا با ساختار ميله اي شكل به عنوان عنصر شناساگر و از اكسيداسيون نانوذرات به عنوان مكانيسم سنجش استفاده شده است.

وي اندازه گيري نيتريت در دماي اتاق، تشخيص چشمي نيتريت جهت كاربردهاي در محل، غيرتجمعي بودن حسگر و عدم نياز به برچسب گذاري نانوذرات، كاربري آسان و بدون نياز به دستگاه هاي پيشرفته، عدم استفاده از واكنشگرهاي سمي و قابليت تشخيص رنگ سنجي نيترات بعد از احيا به نيتريت را از جمله مزاياي فناوري ارائه شده عنوان كرد.

به گفته قاسمي، تشخيص كيفي بر اساس مشاهده گستره وسيعي از رنگ ها شامل قهوه اي، سبز، آبي، بنفش، صورتي و آبي است؛ بنابراين اين امكان وجود دارد كه با چشم غيرمسلح و در محل از مقادير نيتريت در نمونه هاي حقيقي مطلع شويم. تشخيص كمي نيز بر اساس طيف هاي اسپكتروفتومتري و با استفاده از منحني كاليبراسيون است.

وي با بيان اين كه كارايي عملي حسگر توسعه يافته در تعيين نيتريت و نيترات در نمونه هاي آب، عصاره خاك و محصولات غذايي تأييد و كيت ساخته شده بر اين اساس به عنوان اختراع ثبت شده است، تصريح كرد: روش جديد پيشنهادي به عنوان يك روش مناسب و قابل رقابت با ساير روش هاي اندازه گيري نيتريت - نيترات معرفي شده است.

عضو هيات علمي پژوهشگاه بيوتكنولوژي كشاورزي همچنين در توضيح دستاورد ديگرش كه كيت رنگ سنجي بر پايه نانوذرات پلاسموني با قابليت تشخيص بصري، سريع و ارزان آمونياك محلول در آب است و كمك موثري به كاهش هزينه و افزايش توليد مزارع پرورش ماهيان خاوياري و قزل آلا مي كند، گفت: آمونياك محلول در آب يكي از عمده پارامترهاي بحراني در مديريت حوضچه هاي پرورش متراكم و فوق متراكم ماهيان خاوياري است كه با وجود توسعه سيستم هاي مداربسته، متراكم و فوق متراكم پرورش ماهيان خاوياري و البته ماهي قزل آلاي رنگين كمان در استان هاي مختلف كشور، پرورش دهندگان ماهي تمايل چنداني به پايش اين پارامتر مهم ندارند چون هر تست اندازه گيري آمونياك از هر نمونه آب حدود 70 هزار تومان هزينه در پي دارد.

وي با بيان اين كه علت بالا بودن هزينه تست آمونياك، استفاده از كيت هاي مبتني بر آنزيم است كه هم هزينه كيت را بالا برده و هم شرايط نگهداري كيت را محدود مي كند، خاطرنشان كرد: روش هاي موجود اندازه گيري آمونياك، پيچيده و مستلزم تجهيزاتي با قيمت حدود 20 ميليون تومان براي فراهم كردن شرايط آزمايشگاهي فوتومتري و بهره گيري از اپراتور متخصص است كه همين مساله اندازه گيري پارامترهاي بحراني در صنعت پرورش ماهي متراكم و فوق متراكم در كشور را با چالش مواجه كرده است. روش استاندارد ملي اسپكتروفتومتري برپايه واكنش نسلر هم از واكنشگر بسيار سمي جيوه استفاده مي كند.

به گفته قاسمي، تشخيص چشمي و كاربري آسان، عدم نياز به واكنشگرهاي سمي و نيروي متخصص از مزاياي كيت رنگ سنجي آمونياك ساخته شده است كه بر پايه نانو ذرات پلاسموني عمل مي كند.

عضو هيات علمي پژوهشگاه بيوتكنولوژي كشاورزي با تاكيد بر اين كه مديريت ميزان آمونياك محلول در آب كه عاملي محدود كننده براي رشد و توليد ماهي است، اثر مهمي در افزايش توليد آبزي پروري خواهد داشت، تصريح كرد كه كيت رنگ سنجي آمونياك كه توسط وي طراحي شده در ادامه پروژه در اختيار موسسه تحقيقات بين المللي تاسماهيان درياي خزر قرار مي گيرد تا كارايي آن در كنترل آمونياك موجود در آب حوضچه هاي پرورش ماهيان خاورياري به دقت ارزيابي و تاييد شود.